Üstün Yetenekli Öğrenciler

ÜSTÜN POTANSİYELLİ, YETENEKLİ KİMDİR?

Sözel-dilsel, matematiksel-mantıksal, görsel-uzamsal, müziksel-ritmik, bedensel-kinestetik, kişilerarası- içsel ve doğa zeka alanlarında üst düzey performans gösteren bireylerdir.

ÖZEL EĞİTİM NEDEN GEREKLİDİR?

Üstün potansiyelli çocukların sahip oldukları özellikler doğrultusunda zenginleştirilmiş ve farklılaştırılmış eğitim programlarına ihtiyaçları vardır. Bu çocuklar gelişimlerine uygun olmayan mevcut eğitim anlayışına maruz kaldıkları sürece körelmeye mahkûmdur.

RENZULLI’ye göre üstün zekâ veya üstün yeteneklilik; insan yapısındaki üç temel özelliğin birbiriyle etkileşiminden ortaya çıkmaktadır. Bu 3 özellik kümesi;

Genel ve özel yetenek düzeyi
Yeni düşünceler oluşturup, bunları yeni sorunların çözümüne uygulayabilme yeteneği olan YARATICILIK
Bir işi başından sonuna kadar götürebilecek ÜSTÜN MOTİVASYON yani üstün görev, iş yüklemesidir.

RENZULLI’ye göre bireyin üstün olma niteliği kazanması için; bu kümelerin hepsinde yaşıtlarının %85’inden ve en azından birinde %98’inden daha başarılı olması gerekir. RENZULLI’ye göre üstün davranışlara yol açan diğer öğeler KİŞİLİK ve ÇEVRE’ dir.

Üstün potansiyelli çocukların sahip oldukları özellikler doğrultusunda zenginleştirilmiş ve farklılaştırılmış eğitim programlarına ihtiyaçları vardır. Bu çocuklar gelişimlerine uygun olmayan mevcut eğitim anlayışına maruz kaldıkları sürece körelmeye mahkûmdur.

PARLAK ÇOCUK	ÜSTÜN ÇOCUK
İlgilidir.	Oldukça fazla meraklıdır.
Sorulara cevap verir.	Sorunun ayrıntılarını tartışır.
Yanıtları bilir.	Sorular sorar.
Grubun üst dilimindedir.	Grubun çok ötesindedir.
Anlamı kavrar.	Anlam çıkarır.
Uyanıktır.	Keskin gözlem yapar.
Verilen işi tamamlar.	Projeler oluşturur.
İyi fikirleri vardır.	Alışılmamış tuhaf fikirleri vardır.
Okuldan hoşlanır.	Öğrenmekten hoşlanır.
Güçlü belleği vardır.	İsabetli tahminlerde bulunur.
Öğrenirken mutlu olur.	Öğrenirken eleştireldir.
Verilenleri kolaylıkla alır.	Verilenleri alırken coşkulu ve gergindir.
Kolaylıkla öğrenir.	Verilenleri zaten bilmektedir.
Belli bir sırayla öğrenmekten hoşlanır.	Karmaşıklık ve giriftlik onları coşkulandırır.
Akranlarıyla olmaktan hoşlanır.	Büyük yaştaki çocukları ve yetişkinleri sever.
Bilgiyi özümser.	Bilgiyi değiştirip uygular.

ÜSTÜN YETENEKLİ ÇOCUKLARIN ÖZELLİKLERİ:

Genel Özellikler

Merak
Soru sorma
Geniş ilgi alanı
Yoğunlaşabilme
Yüksek düzey enerji
Güçlü bellek
Hızlı öğrenebilme
Gelişmiş dil becerisi
Gözlem gücü
Analiz gücü
Akıl yürütebilme
Problem çözebilme
Düşünme becerilerini kullanabilme
Soyut düşünebilme
Akademik başarı
Kitap okumaya düşkünlük
Yoğun etkinlik
Geniş hayal ve imgelem gücü
Yaratıcılık
Bağımsız çalışabilme
Gelişmiş mizah duygusu
Bir yetenek alanında üstün performans
İlgisiz gibi görünen şeyler arasında ilişki kurabilme, kendini ifade edebilme

ÜSTÜN YETENEKLİ ÇOCUKLARIN KİŞİLİK ÖZELLİKLERİ

Üstün yetenekli çocukların genel özellikleri kişiliklerini de etkilemektedir. Meraklıdırlar. Her şeyi öğrenmek isterler. Bu çocukların özgüvenleri, motivasyonları yüksektir. Mükemmeliyetçi yapıları vardır. Bu nedenle idealleri de yüksektir. Lider olma eğilimi içindedirler. Bu çocuklar iç denetime sahiptirler. Yapacakları faaliyetler için bir dış kuvvete gereksinimleri yoktur. Farkındalık seviyeleri yüksek olan bu çocukların iç görüleri de gelişmiştir. Yaratıcıdırlar ve espri yetenekleri gelişmiştir. İçe dönük olma eğilimi ve uyum ile ilgili sorunları vardır. Kuralları sorgularlar ve kaderci değillerdir.

"Üstün yetenekli çocuklar pek çok açıdan diğer çocuklara benzer. Kabul edilmeye, rehberliğe, desteğe, saygıya, sevgiye, korunmaya ve doğuştan getirdikleri ihtiyaçları yapay olarak bozulmadan büyüme fırsatına ihtiyaçları vardır… Dünyada fark yaratmak için onları hazırlayacak ve dünyayı değiştirmek için gerekli araçları verecek bir eğitime ihtiyaçları vardır. " Annemarrie Roeper

Üstün çocukların hayattaki deneyimleri yoğundur. Bu sırada duygusal karmaşıklıklar yaşayabilirler. Zekâ ve yetenek düzeyi arttıkça, çocuğun uyum problemi yaşama potansiyeli de artar. Uyum problemi yaşaması da çocuğun incinmesine neden olabilir. Çocuğun etrafındaki yetişkinlerin bu konuda bilinçli ve hazırlıklı olmaları durumu kolaylaştırır.

Mevcut eğitim sistemi özel eğitim gerektiren üstün zekâlı çocukların eğitim ihtiyaçlarını karşılayamadığından eğitim ortamlarından sıkılmalarına, dikkatlerini verememelerine, uyumsuz davranışlar göstermelerine sebep olmakta ve okul başarılarında düşüşlere yol açmaktadır. Ayrıca, uygun eğitim ortamlarında doyurucu bilgi ile beslenmeyen parlak, üstün veya dahi düzeyindeki farklı gelişen çocukların; bu özellikleri zamanla körelmeye mahkûm olmaktadır. Milenyum Eğitim Kurumları olarak bizde bu çocukların potansiyellerini geliştirebilecekleri özel bir eğitim programı hazırladık. Program Maltepe Üniversitesi Özel eğitim bölümü, Üstün Zekâlılar Öğretmenliği Anabilim Dalı Başkanı, Dünya Zekâ konseyi yöneticilerinden Prof. Dr. Ümit DAVASLIGİL tarafından hazırlanmıştır.